فرهنگ اویغورها؛ آنها هیچ جایگاهی در ساختار سیاسی قرقیزستان ندارند

به گزارش وبلاگ تور کیش، خبرنگاران، گروه فرهنگ: رایزنی فرهنگی ایران در قرقیزستان

فرهنگ اویغورها؛ آنها هیچ جایگاهی در ساختار سیاسی قرقیزستان ندارند

اویغورها از اقوام ترک تبار ساکن استان سین کیانگ به پایتختی اورومچی، در شمال غرب چین زندگی می نمایند و بخشی از آنان در حال حاضر در جمهوری قزاقستان و بخش کوچکی نیز در قرقیزستان ساکن هستند. بیشتر اویغورها پیرو دین اسلامند. کلمه اویغور در ترکی باستان به معنای متحد نماینده یا متصل نماینده است.

تاریخ دولت اویغور از قرن 3 میلادی آغاز می گردد. سرزمین اویغورها در زمان های قدیم از آلتای تا منچوری گسترش می یافت و خودشان را به شایستگی وارثان این مناطق قدیمی و تاریخی می شمارند. با توجه به زندگی کوچ نشینی، اویغورها نخستین قوم از اقوام ترک تبار هستند که تمدن عشایری را ترک نموده و در مناطق آسیای مرکزی مستقر شده اند. در نتیجه خانات قدرتمند اویغور تاسیس و جایگزین امپراتوری ترکی شرقی شد.

لازم به ذکر است که اویغورها نخستین قومی در میان ترک ها بودندکه به دین اسلام گرویدند. در سال 840 میلادی خانات اویغور از قرقیزهای ینی سئی شکست خوردند. تحت تهاجم و فشار قرقیزها؛ اویغورها به ترکستان شرقی مهاجرت نموده و در آنجا دولتی دینی تشکیل دادند. ترکستان شرقی در قرن 18 میلادی ترکستان شرقی در ترکیب امپراطوری سین کیانگ در آمد و این امر به بروز یک سری اختلافات و درگیری های بی انتها جنگی، مذهبی و بین قومی منجر شد.

در قرون وسطی در منطقه کنونی قرقیزستان اقوام مختلف ترک و از جمله اویغورها زندگی می کردند. ایجاد مسیرهای دریایی از اروپا به آسیا و تجاوز مغول ها و تیمور لنگ منجر به تخریب جاده ابریشم و مهاجرت کامل اویغورها به ترکستان شرقی شده است. پس از تاسیس جمهوری خلق چین ناحیه خودمختار سین کیانگ-اویغوری به پایتختی اورومچی تاسیس شد.اویغورها 50 درصد جمعیت کل این ناحیه (حدود 7 میلیون) را تشکیل می دهند.

در میان تمام اقوام ترک تبار سراسر دنیا؛ در حال حاضر تنها 6 قوم: ترک ها، آذری ها، قزاق ها، قرقیزها، ازبک ها و ترکمن ها به کشور مستقل خود دست یافته اند. بیشتر اقوام ترک تبار دیگر در روسیه و چین ساکن شده اند، به عنوان مثال در کشور چین اقوام تبار اویغور، قرقیز و قزاق، در روسیه اقوام ترک تبار تاتار، باشکیر، آلتایی، توا، یاکوت، خاکاس، قره چای، بالکار و چواش. همچنین اقوام زیاد ترک تبار هستند که حتی زمین سکونت ندارند مانند تاتارها کریمه و سیبری و...

مشخصات کلی اویغورها

در حال حاضر جامعه اویغورها در کشورهای مختلف دنیا همچون آمریکا، کانادا، آلمان، ژاپن، استرالیا، ترکیه، عربستان سعودی، پاکستان، دبی و… وجود دارد. اینک در جمهوری قرقیزستان تعداد اویغورها به 60 هزار و طبق آمارهای دیگر به 70 هزار نفر می رسد. به گفته کارشناسان، در آینده نزدیک به خاطر مهاجرت روس ها؛ اویغورها جای آنها را به عنوان سومین گروه و اقلیت قومی خواهند گرفت. اویغورهای قرقیزستان گروه گروه در شهرها یا روستاها زندگی می نمایند. اویغورها همیشه به همدیگر یاری می نمایند.

شهرهای کاراکال استان ایسیک کول و بیشکک (ناحیه تاکالداش)، همچنین روستاهای اطراف بیشکک از جمله لبیدیناوکو، نوا پاکراوکا و برخی مناطق استان اوش و جلال آباد مناطق اصلی سکونت و زندگی اویغورهای قرقیزستان را تشکیل می دهند. اخیراً اویغورهای سین کیانگ به استان بادکند قرقیزستان مهاجرت نموده اند و به عنوان شهروند این کشور کاملاً تمام امکانات حفظ و توسعه زبان، فرهنگ و آداب و رسوم خود را دارند.

فعالیت مالی

اشتغال اصلی اویغورهای قرقیزستان که ساکن روستاها هستند، کشاورزی، تجارت و دامپروری است. در شهرها بیشتر مشغول تجارت و فعالیت کافه و رستوران هستند. کافه و رستوران اویغورها یکی از محبوب ترین رستوران های قرقیزستان است. بیشتر بازارهایی که در قرقیزستان بعنوان بازار چینی شناخته می شوند؛ در واقع اویغوری هستند. بسیاری از اویغورها با حمایت متقابل از همدیگر و اراده و استعداد تجاری، از یک کسبه معمولی به یک بازاری؛ صاحب رستوران و کافه تبدیل می شوند. بر همین اساس با تاکید و بدون شک می توان گفت که همگرایی و ادغام اویغورها به اقتصاد قرقیزستان به طور موفقیت آمیزی انجام شده و می گیرد.

لازم به ذکر است حجم معاملات بین قرقیزستان و چین سالانه به 5 میلیارد دلار می رسد و این دو برابر بیشتر ازحجم معاملات این کشور با روسیه است. با توجه به اینکه حمل و نقل تمام کالاها به وسیله سین کیانگ انجام می گردد، در این کسب و کار تعداد قابل توجهی از اویغورهای مقیم قرقیزستان جلب شده اند.

زندگی سیاسی

اویغور نسبت به سایر اقوام و اقلیت های قرقیزستان مشارکت کمی در زندگی سیاسی این کشور دارند و نمایندگان آنها در نهادهای دولتی بسیار کم است. این امر دلایلی دارد:

- سطح آموزش اویغورهای محلی پایین است- در زمان شوروی تعداد دانشجویان اویغورتبار بسیار کم بود.

- طبق قانون قرقیزستان ناحیه های انتخاباتی توسط شورای عالی (مجلس) مشخص می شوند. سیستم انتخاباتی اجازه نداده است نماینده اویغور وارد مجلس گردد، چون نواحی سکونت و متعلق به اویغورها به نفع اقلیت دیگری اختصاص داده شده است. اویغورها تنها در نهادهای سطح روستا، ناحیه و شهر حضور دارند.

- با گسترش افراط گرایی و تروریسم؛ نهادهای انتظامی قرقیزستان به اویغورها با دیده شک و تردید می نگرند و تصور می نمایند که آنان از نزدیکانشان در سین کیانگ حمایت می نمایند. در قرقیزستان اویغورها را به عنوان قوم و گروه جدایی طلب میشمارند و این نتیجه و تاثیر تبلیغات چین در ارتباط با این گروه قومی است.

حتی در زمان شوروی و دوران سرکوب استالینی؛ بیشتر اویغورها به عنوان دشمن مردم و جاسوس چین زندانی شده بودند. به همین خاطر اویغورها را نمی توان در صفوف احزاب مخالف دولت (اپوزیسیون) دید. نخستین نماینده مجلس اویغور تاجر و فعال اجتماعی تولندیبایف زمان کورمان بیک باقی اف رئیس جمهور اسبق از حزب آک جال بود. سلیم اف دیگر نماینده اویغور تبار مجلس فعلی قرقیزستان از حزب سوسیال دموکرات است.

در حال حاضر مشهورترین شخصیت علمی اویغورهای قرقیزستان نارین بایف پروفسور علوم فلسفه و عضو آموزشگاه ملی علوم قرقیزستان است. در میان اویغورهای قرقیزستان دانشمند، پزشک و قشر هنرمند بسیار کم است، اما این به هیچ وجه از سهم عظیم آنان در اعتلای علم و فرهنگ دنیای نمی کاهد.

حضور نداشتن اویغورها در ساختارهای دولتی مربوط به دو عامل اصلی است: تبعیض قومی و عدم رقابت به خاطر سطح پایین آموزش. ولی به گفته کارشناسان مانع حضور نمایندگان اویغور در نهادهای دولتی داشتن ملیت اویغور است. اگر اینگونه نبود، با توجه به روابط قوی مالی اویغورها آنها می توانستند همچون سایر اقلیت های این کشور مقام در نهادهای دولتی خریداری نمایند! به گفته آنان، جامعه قرقیزستان در نتیجه پمپاژ اطلاعات و تبلیغات مختلف به وسیله رسانه ها؛ آنها را تروریست و افراط گرا می دانند. بی اعتمادی و سوء ظن و شک به اویغورها مانع استخدام آنان در نهادهای دولتی است.

فرهنگ

در میان اویغورها افراد زیادی به زبان های روسی و قرقیزی تسلط دارند. آنها تا همین اواخر نمی توانستند حتی به زبان مادری آموزش سطحی به دست بیاورند. در حال حاضر در روستای لبیدوناوکا (اطراف بیشکک) مدرسه شماره 2 به آموزش و تدریس زبان اویغوری می پردازند. علاوه بر این جوانان فعال اویغور بسیار عالی و مسلط به زبان روسی صحبت می نمایند. نخبگان امروز اویغور کوشش می نمایند فرزندان خود را برای تحصیل به دانشگاه های عظیم و مشهور اروپا، آمریکا و چین اعزام نمایند.

ازدواج بین اویغورها و قرقیزها همچون گذشته بسیار کم و بلکه به ندرت است و تفاوت فرهنگی بین مردم قرقیز که کوچ نشین و مردم اویغور که کشاورز هستند؛ از دلایل اصلی است.

دیاسپورهای اویغور در قرقیزستان با هموطنان خود در قزاقستان و سین کیانگ روابط و تعاملات نزدیکی دارند و در سطوح بالا مراسم های مختلف برگزار می نمایند.

همچنین در قرقیزستان مرکز معارف اویغور ایتیپالک (وحدت) در چارچوب مجمع اقوام و ملل قرقیزستان فعالیت می نماید. علاوه بر این چند سازمان مستقل از هم دیگر از جمله انجمن اویغورهای قرقیزستان، سازمان حقوق بشر دموکراسی و مرکز اطلاعاتی اویغور ارپان فعالیت می نمایند. دلیل تفرقه میان سازمان ها و انجمن های اویغور؛ اختلاف منافع بین تجار و نخبگان اویغور است. به گفته کارشناسان، تجار نمی خواهند به خاطر سیاست به کسب و کار خود ریسک بیاورند و به نوبه خود روشنفکران نیز آنان را به عدم میهن دوستی در مبارزه برای آزادی اویغورستان متهم می نمایند. در نتیجه سازمان های مذکور نمی توانند به دیاسپور خود تاثیر بگذارند. عظیمترین سازمان اویغورها، کنگره دنیای اویغورها است.

منبع: خبرگزاری مهر

به "فرهنگ اویغورها؛ آنها هیچ جایگاهی در ساختار سیاسی قرقیزستان ندارند" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "فرهنگ اویغورها؛ آنها هیچ جایگاهی در ساختار سیاسی قرقیزستان ندارند"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید