به مخاطب چک نزدیم! - وبلاگ تور کیش

به گزارش وبلاگ تور کیش، مخاطبان تلویزیون با آغاز ماه رمضان بیننده سریال های تلویزیونی هستند. یکی از این سریال ها، سرباز به کارگردانی هادی مقدم دوست است که هر شب از شبکه سه پخش می گردد. این سریال روایتگر سربازی به نام یحیی و همسرش یلدا است.

یلدا با دیگر زن هایی که در تلویزیون دیده ایم تفاوت های زیادی دارد؛ تفاوت هایی که این روزها حتی باعث شده مورد هجوم انتقاد کاربران در فضای مجازی قرار بگیرد، یلدا زنی نیست که صرفا در آشپزخانه او را ببینیم، بلکه سعی می نماید مدیریت زندگی را به دست بگیرد، حتی او برای یحیی تصمیم می گیرد چگونه پولش را خرج کند.

تماشای چنین لحظاتی گاهی حرص مخاطب را در می آورد. یلدا یک زن مدرن است که به دنبال آرامش خانواده است و می خواهد شرایط اقتصادی بهتری را فراهم کند، اما همین موضوع باعث می شود بعضی مواقع هم با همسرش یحیی تندخویی کند.

او البته صرفا شخصیت منفی قصه نیست، بلکه خوبی هایی هم دارد. به عنوان مثال دوست دارد که همسرش درس اش را ادامه بدهد و تخصص بگیرد و ... در مجموع یلدا کلاژی از ویژگی های متفاوت است و توجه به این مسائل باعث شد تا در یکی از روزهای بهاری در دفتر تهیه نماینده مصاحبه حضوری با الیکا عبدالرزاقی که ایفاگر نقش یلدا است، داشته باشیم.

گرچه بازیگران با اولین سؤال نقادانه گارد می گیرند، اما عبدالرزاقی به جای اخم کردن نسبت به سؤالاتی که این روزها نقد کاربران است، متواضعانه برخورد کرد و جوابگوی سؤالات ما شد. گفت و گوی جام جم را با این بازیگر می خوانید.

از زمان پخش سریال سرباز، شما بعضا با نقدهای مردمی و حتی منتقدان در شبکه های اجتماعی رو به رو شده اید که می گویند چرا ریتم سریال خیلی کند است و ... حتی بعضی نقدها با ادبیات مناسب هم نوشته نمی شود. از سوی دیگر شما راحت هر نقشی را نمی پذیرید، وقتی با چنین نقدهایی رو به رو می شوید که همچنان هم ادامه دارد، به شما برنمی خورد؟

این نقدها از یک جهت خیلی خوب است، یعنی کار دیده می شود. هر وقت شما زیاد فحش می خورید، یعنی خیلی ها شما را دنبال می نمایند، حرص می خورند و باز هم پیگیر هستند (با خنده). البته پیغام هایی در شبکه های اجتماعی برایم گذاشته می شود که چرا در سریالی بازی نموده ام که ریتم کار کند است. این موارد سلیقه کارگردان است. در این سریال ما پلان های بسیار سخت و مشکل داشتیم که تماشاگر عام با تماشای سریال متوجه نمی شود، اما مخاطب خاص این نکات را می بیند. به هر حال ریتم کار، سلیقه کارگردان است و من هم سبک کار او را دوست داشتم که با او کار کردم. آقای مقدم دوست خودش نویسنده هم است و همین برایم جذاب بود، زیرا هر سؤالی برایم درباره تحلیل شخصیت پیش می آمد، در لحظه می پرسیدم و این طور نبود که بر اساس دریافت های شخصی ام از شخصیت جلو دوربین بروم. این خیلی اتفاق خوبی بود.

ولی سریال ساخته می شود تا دیده شود. یعنی از ابتدا سریال به دنبال بیننده نبود؟ زیرا بعضی اتفاقات به حدی کند پیش می رود که حوصله مخاطب سر می رود.

بله، ما کار را می سازیم که تماشاگر ببیند و دوست داریم بیننده داشته باشد. احساس می کنم مخاطب کمی زمان لازم دارد. این سبک کار مدت هاست در تلویزیون وجود نداشته و ما هم عادت نموده ایم پلان ها و ریتم صحنه یک اثر نمایشی بالا باشد. این موضوع در جهان هم صدق پیدا می نماید و ذهن ما هم به سرعت عادت نموده است. ممکن است ماجرای یک قسمت کامل خانه خریدن یلدا برای بعضی تماشاگران حوصله سر بر باشد، ولی احساس می کنم اگر کمی زمان بدهیم، مخاطب با این سبک کار آشنا می شود. به تازگی بازتاب های خوبی گرفته ام از کسانی که به این ریتم عادت کردند. آنها سریال را دنبال می نمایند، ولی کسانی که از همان اول سریال را رها کردند و البته فکر می کنم هنوز هم رها نکردند، سریال را تماشا می نمایند، چون هنوز هم دارند به من فحش می دهند. (با خنده)

با وجود همه این موارد، ریتم کند قصه حرص مخاطب را خیلی در می آورد. این طور فکر نمی کنید؟

من جمله بامزه ای را در توییتر خواندم. یکی توییت نموده بود من چرا سر افطار هم باید غذا بخورم و هم حرص! یعنی انگار مجبور است سریال را ببیند. به نظرم سریال سرباز این را در تماشاگر ایجاد نموده که با وجود این که روی اعصابش است، اما به تماشای سریال ادامه بدهد، زیرا بیننده می خواهد بداند در خاتمه چه می شود. این اتفاق مهمی است که در یک سریال بیفتد و این که شما را مجبور کند آن را دنبال کنید.

قبل از آغاز کار تصور می کردید هنگام پخش با چنین واکنش های انتقادی روبه رو شوید که خودتان را برای شنیدن این حرف ها آماده کنید؟

راستش خودم را خیلی در جایگاه مخاطب عام قرار می دهم. شاید باور نکنید،ولی اگر بیننده یک سریال باشم که در بخشی از قصه، شخصیت تیر می خورد یا زخمی می شود و ... طوری واکنش نشان می دهم که امین، همسرم به من می گوید الیکا جان این فیلم هست (با خنده). بنابراین من جزو آدم هایی هستم که خودم را در جایگاه مخاطب عام می گذارم و توقع داشتم شاید مخاطب با تماشای قسمت های اول سریال عصبانی شود و با خود بگوید چرا اتفاقی که منتظرش است، نمی افتد؟ یا چرا در قسمت های یک و دوی سریال،سیلی محکمی نمی زند؟ چرا اتفاقات بالا و پایین زیاد ندارد؟ شاید می توان گفت مخاطب با سریالی روبه روست که یک کم بالا و پایین می رویم و فرایند ساده ای اتفاق می افتد.

در سریال سرباز بیشتر از آن که شاهد اتفاق باشیم، بیننده برشی از زندگی هستیم.

بله، اتفاقات عجیب و غریب نمی افتد، اما در قصه ماجرا زیاد داریم.

ناصر طهماسب راوی سریال است، اما متن اغراق آمیز برای بعضی صحنه ها نوشته شده و این موضوع به شخصیت یلدا هم لطمه زده است. فکر نمی کنید این مدل روایت با بازخورد منفی مخاطب روبرو باشد؟

صدای استاد طهماسب بسیار زیبا، دوست داشتنی و شنیدنی است، اما من هم در قسمت های یک و دو نسبت به این ماجرا مقاومت می کردم، اما در خانه ما، مادرم و امین راوی را دوست دارند. متوجه شدم این مساله سلیقه ای است و عده ای دوست دارند و بعضی هم دوست ندارند. منتها چیزی وجود دارد، این که ما در فضای این سریال، برشی از زندگی را می بینیم.

ولی معیارهای نمایشی در بازی بازیگران کم است، حتی این اتفاق برای یلدا هم افتاده است.

بله، معیارهای نمایشی در بازی بسیار پایین است و ما رئال بازی می کنیم. این کوشش هم تعمدی بود و از ابتدا تصمیم بر این بود که هر آنچه شاخص نمایشی بالاست، پایین بیاوریم. به یاد دارم روزهای اول وقتی بازی می کردم، آقای مقدم دوست، کارگردان به من می گفت این بازی خوب بود، اما من 11درصد آنچه بازی کردی را می خواهم. یعنی مرتب می خواستند فتیله را در بازی به قول معروف پایین بکشم. حال وقتی صدای نمایشی آقای طهماسب روی چنین بازی ای قرار می گیرد، ممکن است به سلیقه من نزدیک نباشد، اما با توجه به شیوه و سبک کار،روایت کارگردان است و سلیقه بخشی از جامعه.

شما در بخشی از جواب سوال قبلی تاکید کردید کارگردان فقط 11 درصد بازی ای را که ارائه می کردید می خواست. این در حالی است که شما نقش هایتان را پر حرارت اجرا می کنید، اما در سریال سرباز شاهد بازی سرد از شما هستیم که این موضوع ذهن مخاطب را دچار تضاد نموده. برای خودتان این تغییر سبک سخت نبود؟

همه این موارد باعث شد تا نقش یلدا برایم خیلی متفاوت باشد. در سریال گاهی به پشت سر نگاه کن به کارگردانی مازیار میری ایفاگر نقش جدی بود و بسیارفعال و پر تنش بود. یعنی تا به حال نقش های جدی بازی کردم، اما پر چالش بود. به همین دلیل گاهی به شوخی سر صحنه سریال سرباز به آقای مقدم دوست، می گفتم نمی شود سکانسی برایم بنویسید میز و جایگاه بشکنم یا جیغ بکشم،گریه کنم و... اما او می گفت ما قرار نیست چک بزنیم تو گوش تماشاگر! طبیعی است که دریافت چنین بازی ای کار بازیگر را هم سخت می نماید، اما آقای مقدم دوست می خواست من یک نقش متفاوت بازی کنم. دوستان اگر بخواهند نظر صادقانه به من بدهند، همواره می گویند من بازیگر گل درشت هستم. بعضی مواقع هم رخ داده فضای کار رئال بود و برای ایفای نقش به من پیشنهاد شده، اما عوامل در پشت صحنه گفتند فلانی نمی تواند این نقش را در بیاورد، چون بازیگر گل درشت است. بنابراین اتفاق خوبی در سریال سرباز برای من افتاد تابا یاری کارگردان شکل دیگری از بازیگری ام را نشان بدهم.

فکر می کنید با نقش یلدا بخشی دیگر از توانمندی هایتان را در بازی نشان دادید؟

کوشش خودم را کردم. به نظرم شخصیت یلدا در میان مردم گرفته، زیرا 10درصد کامنت ها درباره خودم است و 90 درصد درباره یلداست و به او فحش می دهند. این نشان می دهد شخصیت یلدا در این سریال شکل گرفته است.

ما در شخصیت یلدا تضادهایی را شاهد هستیم. وقتی یلدا هنوز با یحیی ازدواج ننموده روحیه مهربانانه از خودش نشان می دهد، اما بعد از عقد کردن تغییر می نماید. این تضادها به نظرتان قابل قبول است؟

نباید به خودمان دروغ بگوییم. یلدا تغییر ننموده است. آغاز ماجرا عاشقانه بود و در آغاز هم دخترها و پسرها برای هم دلبری می نمایند. همه در این مقطع زمانی از زندگی شان، بهترین های خودشان را نشان می دهند و بعد وقتی سر زندگی می فرایند ضعف ها، خودخواهی ها و ... بیرون می زند. این اتفاق در واقعیت برای همه پیش می آید که در زندگی یلدا هم می بینیم. این سریال، زندگی انسان ها را تحلیل می نماید و اگر مقاومت نداشته باشیم، متوجه می شویم سریال فرایند خوبی دارد. خودم سریال را می بینم، در هر قسمت به کشف شخصیت ها می رسم. تدوین خوب آقای موحدیان هم تاثیرگذار بود. ضمن این که شما در قصه می بینید یحیی در ابتدا خودش را مردی نشان می دهد که مادرش را تحت حمایت دارد، اما بعد یلدا می بیند تنها دغدغه اش این است همراه مادر بیمارش به ده برود و دیگر در هیچ بخش زندگی یاری نمی نماید، حتی این خواسته را با تحکم از یلدا طلب می نماید و برای همین یلدا مقاومت نشان می دهد. اگر یحیی با کلمات بهتری به یلدا می گفت، تاثیر دیگری داشت و باعث نمی شد یلدا خودش به این موضوع ورود پیدا کند. در مجموع آقای مقدم دوست در سریال یلدا نخواسته قدرت زن را نشان بدهد، بلکه انسان ها را در جامعه تحلیل نموده و از درونیات شان می گوید.

آیا یلدا را دوست دارید؟

بله، دوست دارم، چون برای نقش کوشش کردم و فکر می کنم فصل جدیدی در کارنامه کاری ام است. زمانی که قهوه تلخ را بازی می کردم و با همسرم امین آشنا بودم، به من تاکید می کرد بازی در این سریال اتفاق مهم و ویژه ای در کارنامه کاری ام است و راستا جدیدی را تعیین می نماید.

حال بعد از یک دهه و در 40 سالگی در نقطه ای ایستاده ام که ضعف هایم را در بازیگری قبول دارم، اما احساس می کنم راستا جدیدی است که خیلی زیاد آن را دوست دارم.

چالش های مردم درباره یلدا و یحیی

عبدالرزاقی با اشاره به این که عده ای از مردم توییت نموده اند که یلدا تو مخ است و عده ای دیگر یحیی را این طور توصیف نموده اند، ادامه می دهد: از قسمت اول تا به امروز پیغام های زیادی را در توییت می خوانم. بعضی می گویند چرا یلدا می خواهد همه چیز را کنترل کند. یکی دیگر برمی شود و می گوید یحیی چرا کنترل زندگی را به دست نمی گیرد؟ در مجموع همه این موارد و مثال هایی که از هر قسمت از سریال توییت می شود نشان می دهد شخصیت قصه مخاطب عام را که بیننده سریال است، به چالش دعوت نموده است

چرا تکلیف یلدا تعیینی نیست؟!

عبدالرزاقی معتقد است: تضادهای درونی در یلدا در زندگی روزمره همه ما به چشم می خورد. اما وقتی می خواهیم نمایش ببینیم، توقع داریم بعد از دلخوری یلدا، یک اتفاق تصویری ببینیم و بعد یلدا چرخش داشته باشد و احساس پشیمانی کند. مخاطب این طور یاد گرفته است؛ اما ما در سریال سرباز سراغ کلیشه نرفته ایم. به همین دلیل شما این طور نمی بینید؛ ضمن این که چون یلدا شخصیت یک سریال است، قرار نیست تمام معیارهای خوب یک انسان متعالی را داشته باشد. او هم انسانی است با نقاط قوت و ضعف. در سریال سرباز ما یک زن واقعی مثل یلدا را می بینیم. البته به مخاطب حق می دهم که بگوید چرا تکلیف یلدا روشن نیست، چون توقع دارد فاکتورهای تصویری و نمایشی ببیند و ما اینها را از او دریغ نموده ایم. به هر حال زمان می برد مخاطب با سریال ارتباط برقرار کند.

نمونه یلدا در جامعه خیلی زیاد است

رابطه یلدا با مادر همسرش متفاوت از کلیشه هایی است که دیده ایم. گاهی از مادرشوهرش خواسته هایی دارد که مخاطب با تماشای آن می گوید، چطور یلدا این طور رفتار می نماید؟ آیا ما به ازایی هم دارد یا نه؟ عبدالرزاقی در این باره می گوید: مردم عادت به کلیشه دارند و به نظرشان زن خوب، زنی است که به همه احترام بگذارد، حتی اگر به او بی احترامی و توهین شود، زن خوب؛ زنی است .... مخاطب در سریال سرباز با تماشای یلدا با یک زن واقعی رو به روست؛ زنی مدرن که می خواهد زندگی اش را تشکیل بدهد و همه کوششش را به کار می گیرد. زمانی که مادر شوهرش توان این را ندارد که به پسرش بگوید به ده نیاید ، یلدا جلوی او می ایستد. شاید در جامعه سنتی این طور به نظر برسد یلدا بی ادبی نموده است، اما او رفتارش اشتباه نیست، چون او می خواهد یحیی در شهر بماند، تخصصش را بگیرد، که هم برای خانواده اش مفیدتر است و هم به لحاظ اقتصادی می تواند زندگی بهتری برای خودش دست و پا کند. اگر از دید یلدا به موضوع نگاه کنید، متوجه می شوید که او یحیی را درست مدیریت می نماید. او در کنار مدیریت همسر، باید حواسش به خواهر، پدر و مادر و حتی برادرزاده خود هم باشد. او در فقر مدرن زندگی می نماید. در یک آپارتمان کوچک که اگر دو نفر به آشپزخانه بفرایند نفر سوم باید کنار بکشد تا آن دو بیرون بیایند. بنابراین به فکر سرمایه گذاری و شرایط بهتر برای خانواده است. در مجموع آدم هایی مثل یلدا در جامعه زیاد هستند. زنانی که همسرانشان را مدیریت می نمایند یا دوست دارند مدیریت نمایند و نمی توانند (با خنده). وقتی او می بیند یحیی نمی تواند زندگی اش را مدیریت کند، دست به کار می شود و خودش برنامه ریزی می نماید.

فاطمه عودباشی - رسانه / روزنامه وبلاگ تور کیش